اشتغال غیر رسمی سالمندان در دوران بعد از بازنشستگی

دسته: علوم اجتماعی
بازدید: 83 بار
فرمت فایل: doc
حجم فایل: 183 کیلوبایت
تعداد صفحات فایل: 40

چکیده با توجه به در صد بالای جوان بودن جمعیت کشور ایران و لزوم برنامه ریزی هایی جهت تأمین نیازهای این جمعیت برای آینده شان به ویژه در سن کهولت (بالا رفتن درصد سالمندی در چند سال آینده ) ، مطالعه ی مسأ له ی سالمندان در ایران از اهمیت بالایی برخوردار می گردد

قیمت فایل فقط 3,900 تومان

اشتغال غیر رسمی سالمندان در دوران بعد از بازنشستگی

چکیده :

با توجه به در صد بالای جوان بودن جمعیت کشور ایران و لزوم برنامه ریزی هایی جهت  تأمین نیازهای این جمعیت برای آینده شان به ویژه در سن کهولت (بالا رفتن درصد سالمندی در چند سال آینده ) ، مطالعه ی مسأ له ی سالمندان در ایران از اهمیت بالایی برخوردار می گردد.                                                                                                        

در این تحقیق قصد آن داریم تا یکی از مسایل سالمندی که درصد بالایی از سالمندان در ایران با آن روبرویند ؛ یعنی " اشتغال  در دوران بعد از بازنشستگی" را مورد مطالعه قرار دهیم.

ابتدا سالمند و سالمندی را در منابع مختلف و از دید خود سالمندان مورد تعریف و بررسی قرار می دهیم  ..

مشاهده خواهیم کرد که چه فاکتورهایی در این تعاریف نقش اساسی را بازی می کنند .

سپس می پردازیم به مسأله ی اصلی تحقیق ؛ اینکه دلایل رجوع افراد به فعالیت اقتصادی  و مشاغل غیر رسمی چه چیز هایی می تواند باشد؟

تا چه حد بحث نیاز های سالمندان  و برخورد جامعه با افراد سالمند در این رجوع مجدد به اشتغال مطرح است ؟

آیا ویژگی های زیستی نیز در این رجوع نقش خواهد داشت ؟

 در این در واقع ما در این تحقیق به سؤالات اصلی زیرپاسخ خواهیم داد :

تعاریف سالمند و  سالمند ی چیست ؟

. چرا افراد سالمند پس از بازنشستگی به اشتغال می پردازند ؟

آ نچه در اینجا تحت عنوان " اشتغال غیر رسمی سالمندان " مطرح می شود ، در واقع در ارتباط با افرادی است  که این افراد ، مردان با محدوده ی سنی 59 تا 80 سال می باشند و بعد از بازنشستگی از شغل اول خویش ، به کار فروش بلیط شرکت واحد مشغول می باشند.

مقدمه :

" یکی از پدیده های زمان ما  که جای کمترین مقابله در آن وجود دارد و پیشرفت آن به طریق مطمئن صورت می گیرد و به راحتی می توان وضع آن را در آینده پیش بینی کرد و شاید بیشترین عواقب را در خود پنهان دارد ، امر کهنسال شدن جمعیت است . "

( دوبوار،1365،ص 357)

 " در حال حاضر تعداد سالمندان جهان به ششصد میلیون نفر رسیده و پیش بینی می شود تا سال 2050 جمعیت سالمندان جهان به دو میلیارد نفر برسد که معادل بیست و دو درصد جمعیت جهان در آن زمان خواهد بود . " ( httpwww.nioc.org )

کشور ایران نیز مانند بسیاری از کشورها ازین قاعده مستثنا نیست و رفتن آن به سوی یک جمعیت کهنسال را به روشنی می توان مشاهده کرد .

در حال حاضر ساختارسنی کشور ایران که درصد بالایی از آن  نشاندهنده ی جمعیتی جوان می باشد و " ضریب سالمندی کل کشورکه در سال 65 ، تنها برابر با 68/6 درصد و 75  برابر با 93/10 درصد  است " ، خود به نوعی گویای این مطلب می باشد. ( انتشارات کتاب آشنا ،1381، ص 7 )

بنابراین ما تا چند سال آینده با درصد بالایی از جمعیت سالمند روبرو خواهیم بود، لذا برنامه ریزی جهت رفع مشکلات پیش بینی شده و نشده و تأمین نیازهای این گروه جمعیتی بایستی  در رأس کارهای مطالعاتی و برنامه ریزی های مهم کشور قرار بگیرد.

اما پیری ، " درایران سن پیری  تعریف نشده است . ولی اگر شروع دوره پیری را زمان بازنشستگی كامل از خدمت محسوب كنیم طبق قانون تأمین اجتماعی سن پیری برای مردان  60  سالگی و برای زنان 55 سالگی می باشد و طبق قانون استخدام كشوری  سن بازنشستگی برای مردان و زنان 65 سالگی است . " ( httpwww.tebyan.net)

به دلیل دستاوردهای توسعه در بهبود ارتقای وضعیت بهداشت و فن آوری پزشکی و پیشرفت دانش و ... امید به زندگی را افزایش داده است ؛ پدید ه ی  پیر شدن جمعیت از نتایج مثبت توسعه به شمار می آید .

اما در کشورهای در حال توسعه (مانند کشور ایران ) می تواند عوارض و پیامدهای منفی نیز داشته باشد.

این پیامدها درابعاد مختلف اقتصادی و فرهنگی و اجتماعی خود را به شکل بارزی نشان می­دهد .

به طور کل سالمندی به همراه خود مسایل بیشماری را به همراه دارد که تلاشم در این  تحقیق براین است که با تو جه به اینکه اشتغال سالمندان پدیده ای رایج در کشور ایران می باشد ، کمی دقیق تر به این مسأله و دلایل آن و تا حد امکان پیامدها و نتایج آن بپردازم .

لذا بر آن شدم این کار را بر روی گروهی از سالمندان متمرکز کنم تا بتوانم به طور دقیق تر و عمیق تر مسایل و مشکلات این گروه را مورد مطالعه قرار دهم.

این گروه از سالمندان ، مردان با محدوده ی سنی 59 تا80 سال می باشند و بعد از بازنشستگی از شغل اول خویش (بنا به دلایل مختلف ) ، به کار فروش بلیط شرکت واحد مشغول می باشند.

در این تحقیق سعی شده است که به تعریف سالمندی در منابع و از دید گاه خود افراد و علاوه برآن  توصیف سیستم کاروشغل آنان و مشکلات آن و همچنین تحلیل علل وجود این مسأله" اشتغال غیر رسمی سالمندان پس از دوران بازنشستگی "  پرداخته شود.

طرح مسأله :

همان طور که از نام انسان شناسی  فرهنگ و توسعه برمی آید با دو مفهوم  مهم  سرو کار داریم : فرهنگ و توسعه.

بنابراین مسایلی که دراین شاخه از انسان شناسی  مورد مطالعه قرارمی گیرند به نوعی ، با این دو مفهوم در ارتباط متقابلی قرار خواهند داشت.

موضوع این تحقیق " اشتغال غیر رسمی سالمندان " نیز دارای همین وضعیت می باشد .

به عبارتی رابطه ی  اشتغال سالمندان با فرهنگ و توسعه بدین صورت قابل شرح می باشد : الف: رابطه ی سالمندی با فرهنگ و توسعه : از یک سو ما افرادی را تحت عنوان سالمند مورد مطالعه قرارخواهیم داد  که در تعریف از سالمندی درفرهنگ هرجامعه ( جدای از فاکتور سن ، که  محدوده ی سنی سالمندی در تمامی کشورها تقریبا نزدیک به هم می باشد.) عوامل دیگری نیز مؤثر خواهد بود که با توجه به فرهنگ هرجامعه این تعاریف متفاوت خواهد بود.

از سوی دیگر ما سالمندان را به عنوان گروهی در کنار سایرافراد و گروه های جمعیتی یک کشور( کودکان ،جوانان و ...) داریم که در برنامه ریزی ها ی توسعه ای کشور(در ابعاد  اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی ) به آنان توجه می شود .

با این تفاسیرمی توان  سالمندی را یک پدیده ی فرهنگی دانست.

ب : رابطه ی اشتغال با  فرهنگ و توسعه : مشاغلی که افراد یک جامعه در آن به فعالیت می پرداند خود یک پدیده ی فرهنگی می باشد .

اینکه چه مشاغلی در یک جامعه وجود دارد ، گرایش افراد با گروههای سنی مختلف کشورها به چه مشاغلی است وبه چه صورت می باشد و... .

همچنین با توجه به عوامل جغرافیایی و زیستی و اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی موجود در یک کشور ما می توانیم  تنوع مشاغل را با توجه به این عوامل داشته باشیم .

همچنین بحث اشتغال در ارتباط مستقیمی با بحث توسعه (به ویژه در بعد اقتصادی آن ) قرارمی گیرد.

چگونگی شکل مشاغل ؛ مثلا ً در قالب های رسمی وغیر رسمی ، دولتی و خصوصی و... ، چگونگی وضعیت افراد شاغل در کشور وچگونگی  کسب در آمد آنان و غیره و برنامه ریزی  در جهت حل مشکلات مربوط به این مسأله ، خود یک مسأله ی توسعه ای به شمار می آید.

اما رشته ی پیوند این دو مبحث مهم را می توان از طریق این شاخه از انسان شناسی یعنی انسان شناسی  فرهنگ و توسعه مورد مطالعه قرار داد.

در این تحقیق بناست تا با نگاه  از این شاخه از رشته ی انسان شناسی ، بخشی از این مسأله را ( اشتغال غیررسمی سالمندان) ، " یعنی اشتغال سالمندان در دوران بعد از بازنشستگی " در شهر تهران با طرح این مسأله مهم که  چرا افراد سالمند پس از بازنشستگی به اشتغال روی می آورند را ، با مطالعه برتعدادی از افراد سالمند شاغل در باجه های فروش  بلیط  شرکت واحد را مورد بررسی قرار دهیم .

پرسش های تحقیق : 

پرسش های تحقیق ما از مجموعه ی یکسری سؤالات جزئی تشکیل شده است که این سؤالات در میدان تحقیق از افراد مورد مطالعه پرسیده شده و هدفم از طرح این سؤالات ، یافتن پاسخ برای دو سؤال اصلی کار پژوهشی می باشد .

پرسش های اصلی  این کار پزوهشیاز این قرارند :

1. تعاریف سالمند و  سالمند ی چیست ؟
2. چرا افراد سالمند پس از بازنشستگی به اشتغال روی می آورند؟

روش های تحقیق :

آنچه که مرا واداشت تا فروشندگان بلیط شرکت واحد را بعنوان افراد مورد مطالعه برای این تحقیق انتخاب کنم بنا بر ویژگی های بود که این گروه داشت :

1. 1.   سن : شاید مهمترین دلیل و ویژگی در انتخاب این افراد محسوب می شد ،چون قبلا ًدیده بودم که اکثر افراد بلیط فروش از افراد سالمند می باشند.
2. طبقه ی اجتماعی : چون من می خواستم بر روی اشتغال سالمندان بعد از دوره ی بازنشستگی کار بکنم و گمانم براین بود که اکثر این افراد برای کمک به بهبود وضعیت زندگی این شغل را انتخاب کرده اند و بنابراین باید از طبقات ضعیف یا ضعیف رو به متوسط باشند .
3. نیاز به یک جامعه ی کوچک برای مطالعه ی عمیق تر و دقیق تر: می توان گفت ین افراد با توجه به دو ویژگی بالا ، به نسبت سایرگروه های دیگر تقریباً این نیاز را برآورده می ساختند.

اما روش ها یی  که در این تحقیق به کار برده شد عبارتند از :

 روشهای اسنادی ، اینترنت ، مشاهده ، مصاحبه ،  یادداشت برداری ، ضبط صدا و عکس برداری.

 در مورد روش اسنادی باید گفته شود که متأسفانه منابعی که به طور مستقیم به اشتغال سالمندان بپردازد بسیار کم بود و من تنها یک منبع یافتم .

درمورد اینترنت نیزوضع تقریبا به همین شکل بود .

قبل از اینکه در مورد مصاحبه ها صحبت کنم باید بگویم برای آشنایی بیشتر با موضوع ، مسایل سالمندان و اشتغال آنان ، ابتدا با افرادی که در پارک ها بودند صحبت کردم که معمولا از لحاظ تحصیلات به نسبت فروشندگان بلیط  در سطح بالاتری بودند و معمولا با  سؤالات من برخورد مناسب تری داشتند ، اما در مورد فروشندگان بلیط  گاهی رفتارهای تندی داشتند  و به همین دلیل من سعی می کردم بیشتر مطالب را یادداشت کنم  و شرایط  ضبط صدا و عکس برداری بسیار دشوار بود و تنها در مواردی موفق به این کار شدم .

مثلا ً در مورد بحث نشان دادن امکانات موجود در باجه های بلیط که افراد خودشان بایستی آن را فراهم کنند ، استفاده از عکس می توانست کمک زیادی به من بکند ،اما در شرایطی که در آن قرار داشتم این امکان برایم وجود نداشت.

یکی از تجربیات من در این کار این بود که سعی کنم سؤالاتم را بسیار جزیی کنم : مثلا ً یکی از سؤالات من این بود : " از دولت ونظام  و مسئولین چه انتظاراتی دارید؟  "

که این سؤال در جهت شناخت نیازهای سالمندان از دید آنان بود ، گاهی حس می کردم که این مسأله سبب می شد که آن ها فکربکنند که من ازطرف سازمان خاصی برای پرس وجو آمده ام که این مسأله بیشتر در مورد فروشندگان بلیط پیش آمد.

مثلا ً می پرسیدند : " مأ مور دولتی ؟ " یا " کارمند کجایی ؟ " یا اینکه آدرس محل زندگی خود را می دادند که " با رئیست بیا ببین ... " ؛ بنابراین از یک جایی از تحقیق به بعد تصمیم گرفتم این سؤال را حذف کنم و برای دستیابی به آنچه می خواهم ، به صور دیگر سؤالاتم را بپرسم .

همچنین باید بگویم که بهترین روش در کار تحقیق ، مصاحبه هایی بود که با افراد داشتم ، چون می توانستم این مسایل را از نزدیک  لمس کنم .

یافته های پژوهش :

در این بخش آنچه که از مجموع مطالعات اسنادی و آنچه که در میدان تحقیق به آن دست یافتیم ، در قالب دو سؤال اصلی مطرح کرده و در صدد پاسخگویی به آن برآمدیم .

در این تحقیق قصد آن داریم تا یکی از مسایل سالمندی که درصد بالایی از سالمندان در ایران با آن روبرویند ؛ یعنی " اشتغال غیررسمی در دوران بعد از بازنشستگی" و علل آن را مورد مطالعه قرار دهیم.

الف ) تعاریف سالمند و  سالمند ی چیست ؟

1- الف ) تعریف سالمند و سالمندی با رجوع به برخی منابع مکتوب ( اسناد ، اینترنت و... ) چیست ؟

2- الف ) تعریف سالمند و سالمندی از دیدگاه خود افراد سالمند چیست ؟

ب ) چرا افراد سالمند پس از بازنشستگی به اشتغال روی می آورند ؟

1- ب) چه کسانی کار فروش بلیط را انجام می دهند ؟

2- ب)  سیستم اشتغال (غیر رسمی ) در باجه های فروش بلیط به چه صورت می باشد؟چه مشکلاتی دارد؟

3- ب ) دلیل اصلی آن ها که به اشتغال بعد از بازنشستگی روی آورده اند چیست؟

الف ) تعاریف سالمند و  سالمند ی چیست ؟

این بخش از کار شامل  تحلیل این مسأله با استناد به دو منبع زیرانجام  می گیرد :

1- الف ) تعریف سالمند و سالمندی با رجوع به برخی منابع مکتوب ( اسناد ، اینترنت و... )

" اصطلاحاتی مانند سالخورده ،سالمند ،پیر ،کهنسال ،مسن برای افرادی به کار می رود که بیش از 60سال داشته باشند. " ( بررسی مسائل سالمندی در ایران و جهان،1381، ص 105)

" سالخوردگی یکی از جنبه های مهم اجتماعی شدن است و فرایندی  در طول حیات می باشد ، که در جریان آن فرد هنجارها و ارزش های فرهنگی یک جامعه ی خاص را می آموزد.

می دانیم که عملا ً تمامی مراحل سالخوردگی به گونه ای یکسان مورد توصیف قرار می گیرد و برای این مراحل ، تعاریف متفاوت وجود ندارد.

" امروزه متخصصان پیری شناسی ((Gerontology از تعریف سالخوردگی دست کشیده اند و حتی به دیگران نیز توصیه می کنند دست از این تلاش بردارند ، چرا که کار زیادی می طلبد و نتیجه ی کمی خواهد داشت .

اما با این حال پیری شناسان  از تعریف دقیق پیری ، با در نظر گرفتن گروه کثیری که در محدوده ی سنی 60 سالگی به بعد قرار دارند  به عنوان یک گروه واحد ، که به نظر دور از واقعیت می نماید ، یاد می کنند. " (علیخانی ،1381 ، ص 11و 12 )

علی رغم وجود این مسأله ما در منابع مختلف تعاریف بسیاری از این دو مفهوم مشاهده می کنیم :

اما پیری چیست ؟

 " پیری عبارت است از اضمحلال تدریجی در ساختمان ار گانیسم بدن که در اثر بیماری وحوادث نبوده ، بلکه در اثر دخالت عامل زمان پیش می آید .

پیری از ابعاد و زوایای مختلف :

زیست شناسی : مرحله ای است طبیعی و پیش پایانی در ادمه ی روند تولد و مرگ .

ریاضی : بالارفتن عددگاه شمار روزهای زندگی است .

اجتماعی : پیری دورانی از زندگی است که شخص قادر به ادامه ی زندگی خود بطور مستقل نبوده و محتاج به کمک دیگران می گردد .

قانونی : مرحله ای از زندگی  است که شخص بالطبع یا بالاجبارازانجام وظائف منظم قانونی  و یا روزمره خود بایستی معاف و بازنشسته گردد .

ادبی : از نظر ادبی بالاخص در ادبیات غنی فارسی و عرفانی اشارات و استعارات بدیعی تحت عناوین " پیر" ، " پیر دیر " ، " پیر میکده " ، " پیرمیفروش " ، " پیر طریقت " موجود است که در حقیقت تعبیری زیبا از مرشد ، راهنما ، پیش کسوت و بزرگتر و تعبیراتی مشابه آن است . " ( بررسی مسائل سالمندی در ایران و جهان ،1381 ،ص74 )

 " در جهان امروز، سالمندی مفهوم انفرادی و انتزاعی خود را از دست داده و مفاهیم سیاسی ، اقتصادی و جمعیتی پیدا کرده است.

جمعیت شناسان، گروه اصلی جمعیت را به سه دسته تقسیم می کنند :

 جمعیت غیر فعال و غیر مولد که از تولد تا 15 سالگی را شامل می شود.جمعیت فعال و مولد که 16 تا 64 سالگی را در بر می گیرد و جمعیت سالخورده که شامل انسانهای 65 ساله به بالا هستند.

بنا به تعریف و توصیف سازمان بهداشت جهانی، سالمند به کسی گفته می شود که سن 60 سالگی را پشت سر گذاشته باشد . " ( httpwww.nioc.org )

اما تعریفی که معاونت توانبخشی و نگهداری سالمندان سازمان بهزیستی کشور از سالمند ارائه می دهد بدین شکل می باشد :

" سالمند: به فردی اطلاق می گردد كه بیش از 60 سال سن داشته و به علت پیامدها و عوارض ناشی از كهولت سن و تغییرات فیزیولوژیكی كه در بدن وی در اثر افزایش سن بوجود میاید نیاز به مراقبت و توانبخشی دارد و از نظر سنی به سه گروه، سالمند جوان (70-

60 سال ) ، سالمند میانسال ( 80-71 ) و سالمند پیر (81 به بالاتر) تقسیم می گردند و از نظر میزان وابستگی به 3 گروه سالمندان مستقل- سالمندان نیمه مستقل و سالمندان وابسته تقسیم میشوند :

1. سالمند مستقل

2. سالمند نیمه مستقل

3. سالمند وابسته

سالمند مستقل: سالمندی که از حافظه خوبی برخوردار می باشد و توان انجام کارهای روزمره (ADL) زندگی خود را در مراکز نگهداری دارا می باشد و فقط در انجام کارها نیاز به نظارت دارد.

سالمند نیمه مستقل: سالمندی که در انجام بعضی و یا بخشی از کارهای روزمره زندگی خود در مرکز نگهداری نیاز به کمک دارد.

سالمند وابسته: سالمندی که وابسته به تخت می باشد و یا اینکه مبتلا به بیماری الزایمر شدید بوده و توان انجام کارهای روزمره خود را ندارد .

تبصره :کارهای روزمره زندگی: کارهای روزمره زندگی شامل غذاخوردن ، لباس پوشیدن ، حمام رفتن ، توالت رفتن و به خود رسیدن (شانه کردن، آرایش کردن، تراشیدن ریش و ...  می باشد . " (httpwww.behzisty.ir )

" در برخی از کشورها ی صنعتی در طی چند دهه ی گذشته ، سالمندان را تحت عناوین خاصی طبقه بندی کرده اند که هدف در ابتدا ،احتمالا ً دوری از کاربرد کلماتی مانند " پیر" ، "سالخورد ه " ، "سالمند" و کلمات مشابه بوده است . براین اساس است که از سال های 1950 به بعد در فرانسه واژه ی " سن سوم " به کارگرفته شد و درامریکا و انگلستان واژه ی " شهروندان ارشد " متداول گشت و در مواردی ، آن هایی را که در سنین بالاتر ( بیش از 80 سال ) بودند ، و مشکلات جسمی و روانی بیشتری داشتند تحت عنوان "سن چهارم " نیز نامیدند ." (  بهبودی ، 1358، ص 43 )

لذا با توجه به بحثی که در اینجا آمده ( برخورد کشورها با سالمندی و ابداع کلماتی جدید برای آن ) می توانیم دو نوع برداشت از آن بکنیم :

از یک سو ، واژه ی سالمندی با خود به گونه ای دارای بعد منفی (( پیرشدن افراد و مسایل خاص این دوره و تحلیل سایرین از این گروه ؛ مانند اینکه هرچه سن افراد بالاتر می رود ، افراد به خلق و خوی دوره ی کودکی باز می گردند و یا اینکه تأثیر برخی بیماری ها ( آلزایمر و ...) بر روی چگونگی عملکرد آنان و باور این مسأله از سوی اکثرافراد در مورد دیگران و نه در مورد خودشان و ... )) می باشد .

دوبوار در کتاب کهنسالی خود به این مسأله اشاره می کند : " پیری معمولا ً تا زمانی که گریبان انسان را نگرفته است تنها به صورت پدیده ای است که بر دیگران واقع می شود .

بدن سان آشکار می گردد که چرا جامعه ی ما تلاش دارد تا ما را از دیدن خودمان به هنگام برخورد با کهنسالان منع کند .

ما باید از فریفتن خویش دست برداریم ... " ( دوبوار، 1365، ص 8 )

ما این مسأله را در بسیاری از کشورها مشاهده می کنیم .

ثانیا ً می توانیم اینگونه تفسیر کنیم که در کنار این وضعیتی که در بالا مطرح شد از بعد  مثبت این واژه نیز به قضیه نگاه کنیم و آن مسأله ی اخلاقی بحث سالمندی است که به نوعی ادای احترام به سالمندان می باشد  و استفاده از تجربیات آنان و حتی رجوع به آنان  در بسیاری از تصمیم گیری های مهم زندگی ، که به آنان به دید یک منبع و مرجع و در مواردی الگو نگاه می شود که ما آن را در قالب فرهنگ ایرانی  نیز مشاهده می کنیم .

به طور مثال  در قالب کلماتی چون " ریش سفید ، بزرگ خانواده و ... "  به وضوح مشاهده می کنیم ، تا جایی که حتی در ادبیات نیز به این موضوع  اشارات مختلفی شده است :

" آنچه در آینه جوان بیند       پیر در خشت خام بیند "

اما فاکتورها ی مهمی که از تعاریف موجود در این منابع و ترکیب نظریات موجود در آن  بدست آوردیم به این شکل می باشد :

1. اصطلاحات مختلفی برای دوره ی سالمندی وجود دارد .
2. در اکثر منابع ، سالمندی از سن 60 سال به بالا تعریف شده است.
3. از دیدگاه ها و علوم مختلف قابل تعریف می باشد : زیستی ، اجتماعی ، قانونی ،ادبی و ... ، علوم ریاضی ، جمعیت شناسی و ... ؛ با این وجود تعریف دقیق سالمندی بسیار دشوار می باشد .
4. کهنسالی دارای دو بعد انتزاعی وعینی می باشد .
5. کهنسالی دارای دو بعد مثبت و منفی است .

جهت دریافت فایل اشتغال غیر رسمی سالمندان در دوران بعد از بازنشستگی لطفا آن را خریداری نمایید

قیمت فایل فقط 3,900 تومان

برچسب ها : اشتغال غیر رسمی سالمندان در دوران بعد از بازنشستگی , دانلود اشتغال غیر رسمی سالمندان در دوران بعد از بازنشستگی , علوم اجتماعی , اشتغال , سالمندان , بازنشستگی , اشتغا ل غیر رسمی , بازنشستگی , توسعه سالمندی , نگهداری سالمندان , عامل اقتصادی