مبانی حكومت دموكراتیك و اقتدارگرا

دسته: علوم سیاسی
بازدید: 149 بار
فرمت فایل: doc
حجم فایل: 90 کیلوبایت
تعداد صفحات فایل: 113

دموكراسی در سده ی نوزدهم ابتدا در آمریكا و اروپای غربی بوجود آمد و سپس به نقاط دیگر گسترش یافت و جهانی شدن نیز سبب تسریع روند رشد دموكراسی در این نقاط شد و یكی از مهمترین دلایل اضمحلال حكومتهای غیر دموكراتیك بود

قیمت فایل فقط 7,900 تومان

مبانی حكومت دموكراتیك و اقتدارگرا

چكیده : مساله و سرنوشت آن

دموكراسی در سده ی نوزدهم ابتدا در آمریكا و اروپای غربی بوجود آمد و سپس به نقاط دیگر گسترش یافت و جهانی شدن نیز سبب تسریع روند رشد دموكراسی در این نقاط شد و یكی از مهمترین دلایل اضمحلال حكومتهای غیر دموكراتیك بود . پرسش اصلی پایان نامه این است كه 1- چرا فرآیند دموكراتیك در كشورهای اروپایی سریع تر از از كشورهای آسیایی از سال 2005 تا 1997 بوده است ؟ و 2- آیا جهانی شدن بر روند اضمحلال حكومتهای اقتدارگرا و رشد دموكراسی موثر بوده است ؟

پاسخ پرسش اول این است كه چون در اروپای غربی عوامل مساعد دراز مدت ، میان مدت و كوتاه مدت چندی در قوام دموكراسی مبتنی بر نمایندگی موثر بوده اند توزیع عادلانه تر زمین ، فقدان سابقه فئودالیسم و اثر امنیت زمین دار همراه با سنت لیبرالیسم انگلیسی در آمریكا از جمله عوامل مساعد دراز مدت بوده‌اند .

در انگلستان پیدایش جنبش اصلاح دین و گسترش اخلاق پروتستانی ، جنبش دیوار كشی و ضعف طبقه دهقان و انقلاب صنعتی در 1970 از جمله عوامل و زمینه های ساختاری مهم درگذار به دموكراسی در اروپای غربی و آمریكا به شمار می آید .

در این پایان نامه فرضیه اصلی این است كه دموكراسی دستاورد جوامع پیشرفتۀ غربی است كه موج اول آن در اروپای غربی و آمریكای شمالی و در طی سده ی نوزدهم رخ داد و می توان گفت كه دموكراسی ابتدا در جوامع غربی و سپس به نقاط دیگر جهان گسترش پیدا كرد . در این پژوهش اثبات شد كه دموكراسی دستاورد جوامع غربی و مناسب كشورهای غربی است ولی می تواند در جوامع دیگر نیز بوجود آید . به شرط آنكه خود الزامات آن را به وجود آورند و این مستلزم گذر زمان است .

مقدمه

در این پژوهش ، در فصل اول كه شامل كلیات است با توجه به عنوان پایان نامه  «مبانی حكومتهای دموكراتیك و اقتدارگرا» به بیان مسئله ، محدود زمانی و مكانی ، تاریخچه و ضرورت انجام تحقیق ، اهداف پژوهش، پیشینه ی تحقیق ، مفاهیم بنیادین ، پرسش اصلی و پرسش های فرعی، روش گردآوری اطلاعات، چارچوب نظری تحقیق و محقق و ترسیم نمودار با توجه به موضوع پرداخته ایم. در بیان مسئله به تشریح الزامات و مبانی حكومت دموكراتیك و اقتدارگرا و سپس به تاریخچه دموكراسی كه ابتدا از یونان باستان و در قرن نوزدهم در اروپای غربی و آمریكا آغاز شد و پس از آن به نقاط دیگر جهان بسط و گسترش یافت، پرداخته‌ایم. در چارچوب نظری تحقیق به نظریه اقتدارگرایی لینتز و پرل موتر و نظریه اقتدارگرایی دوتوكویل و ماركس پرداخته و در چارچوب نظری محقق با توجه به چارچوب نظری تحقیق ، (رویكرد پژوهش) بیان شده است كه عبارت است از : بوجود آمدن دموكراسی و پا برجاماندش در داخل كشورها نیازمند بسیج فراگیر و گسترده ی تشكیلات و نهادهایی است كه توسط توده ی مردم اداره شود و در عرصه ی بین الملل نیز كشورها باید بر طبق موازین جهانی در همه ی عرصه های فرهنگی ، اقتصادی و سیاسی فعالیت گسترده داشته باشند و سپس با توجه به چارچوب نظری نمودار تحقیق رسم شده است .

فصل دوم به نظریه های حكومت های غیر دموكراتیك و توتالیتاریسم هانا آرنت، اقتدارگرایی لینتز و نظریه های مربوط به حكومت های دموكراتیك و دموكراسی (كارل پوپر و دوتوكویل) پرداخته و سپس پژوهشگر تحلیل خود را با توجه به این چهار نظریه بیان نموده است . در فصل سوم ابتدا به مقدمه ای از امواج دموكراتیزاسیون كه توسط ساموئل هانتینگتون بیان شده بود پرداخته و سپس به محرك های اصلی دموكراسی ، توسعه اقتصادی و عملكرد (اقتصادی) تغییر نقش كلیسای كاتولیك و تغییر هنجارهای بین المللی اشاره و پس از آن به تاثیر جهانی شدن بر دولت_ ملت و دموكراسی بر اساس نظریه ی دیوید هلد پرداخته شده است . این تاثیرات عبارتند از : حقوق بین الملل ، بین المللی شدن تصمیم گیری سیاسی ، هویت ملی و جهانی شدن فرهنگ ، اقتصاد جهانی . موانع مهم سیاسی ، اقتصادی و فرهنگی دموكراسی مورد نظر قرار گرفت و در پایان به تاثیر جهانی شدن بر اضمحلال حكومت های اقتدارگرا پرداخته شده است . یك جمع بندی تحلیلی در هر فصل و پاسخ به سوال فرعی و اثبات فرضیه مرتبط با آن صورت گرفته شده است . فصل چهارم ابتدا به بیان درآمدی بر دموكراسی و سپس به محدوده های تحقق دموكراسی پرداخته است .

در فصل پنجم به دموكراسی در خاورمیانه پرداخته و دیدگاه ایالات متحده آمریكا در مورد لیبرالیسم و دموكراسی در خاورمیانه پس از 11 سپتامبر 2001 را شرح داده است و سپس در قسمت بعد ریشه های اقتصادی دموكراسی و در انتهای

فصل تاثیر جهانی شدن بر روند دموكراسی در ایران توضیح داده شده است .

فصل اول

كلیات

1-1 بیان مسأله

از نظر تاریخی قدیمی ترین شكل ثبت شده از دموكراسی دولت شهرهای یونان بویژه آتن است . در قرن پنجم قبل از میلاد ، آتن در میان سایر اجتماعات شهری و قدرت های رقیب به عنوان اولین دولت شهر به وجود آمد. «بسط و گسترش دموكراسی در آتن یكی از سرچشمه های الهام بخش اندیشه های سیاسی جدید بوده و آرمانهای سیاسی آن از قبیل برابری در میان شهروندان آزادی و احترام به قانون و عدالت ، در گذر از قرون و اعصار به اندیشه سیاسی در غرب شكل بخشیده است. دموكراسی در یونان به معنای حكومت خود مردم بود ، یعنی همان چیزی كه اینك دموكراسی مستقیم نامیده می شود.» البته باید یاد آوری كرد كه این دموكراسی شامل زنان و بردگان نمی شده است. (بلاغی غزنوی، 1382،ص 33)

در واقع سیاست مردمی و در رأس همه آنها آتشفشان مردم فرانسه و گرایش آنها به سیاست در سالهای انقلاب ، تاریخ دموكراسی را دگرگون ساخته است. می‌توان گفت اندیشه های سیاسی كه در اذهان فلاسفه و رادیكال های محبوب مردم، آرزو و رویایی بیش نبود، ناگهان نه تنها در فرانسه و حتی اروپا، بلكه در سراسر جهان در دستور كار سیاست واقعی قرار گرفت.

به گفته ارنست ویكلی:  «دموكراسی تا زمان انقلاب فرانسه فقط واژه ای ادبی بود ، اما از آن زمان به بعد بخشی از واژگان سیاسی شد.» (آربلاستر، 1379،65 )

در مقابل رژیم های مردم سالار، رژیم های اقتدار طلب*  قرار دارند . واژه ی اقتدار از ریشه لاتین واژه‌ی (اتوریته**)، كه به سنای روم مربوط بوده گرفته شده است. مفهوم اقتدار با مفهوم قدرت و نفوذ پیوندی تنگاتنگ دارد. رابرت دال، در توضیح اقتدار گفته است كه «نفوذ رهبران سیاسی زمانی بر حق دانسته می‌شود كه به سوی اقتدار معطوف می‌گردد.» به عقیده ی رابرت دال: «اقتدار نوع ویژه‌ای از نفوذ یا نفوذ مشروع میباشد.» (عالم، سال 1380 ص‌100) اقتدار به معنی قدرت قانونی سلسله مراتبی و مشروع است و اقتدار یكی از اشكال بسیار كار آمد نفوذ است و نه تنها مطمئن تر و پردوام تر از اجبار میباشد بلكه عاملی است كه به رهبر كمك می كند تا بتواند با كمترین استفاده از منابع سیاسی براحتی حكومت كند .

اقتدار را میتوان آن قدرتی دانست كه باسلسله مراتب روابط مردم همراه است و كسانی را كه در بالای سلسله مراتب قرار دارند قادر می سازد بر كسانی كه در مراتب پائین تر قرار دارند فرمان برانند و آنها را وادار به اطاعت كنند. این قدرت دو جنبه دارد : یكی جنبه ی زور است و جنبه ی دیگر قانون. اقتدار ممكن است انحصاراً بر این یا آن جنبه یا بر تركیب های گوناگون زور و قانون متكی باشد. (عالم، 1380، 100) حكومت غیر دموكراتیك ، خواه به رهبری ریش سفیدان، روسای قبایل، پادشاهان و اشراف زادگان، امپراطوری‌ها، رژیم های نظامی یا دولتهای تك حزبی، در بخش اعظم تاریخ بشری نوعی هنجار به شمار می آمده است . تا دهۀ 1970 م سلطه ی حكومتهای غیر دموكراتیك ، شایع تر از دموكراسی های بوده و در بخش عمده ی قرن بیستم به نظر می رسید ابتدا فاشیسم و سپس كمونیسم به عنوان موج آینده جایگزین دموكراسی شده باشند . با وجود این كه جهان وارد عصر دموكراسی شده است ، ولی هنوز رژیم های غیر دموكراتیك موجودیت خود را از دست نداده اند. (بروكر، 1384، 23)

در این پژوهش پژوهشگر سعی دارد : علل زوال حكومتهای اقتدارگرا و رشد دموكراسی و رژیم های دموكراتیك را درجهان از سالهای 1997 تا 2005 (1376 تا 1384) مورد بررسی قرار دهد و نوآوری پژوهشگر بررسی تاثیر جهانی شدن بر روند دموكراسی و زوال اقتدارگرایی است .

2-1 ضرورت انجام تحقیق

در این پژوهش سعی بر آن است كه باتوجه به حدود مطالعاتی و پرسش های مطرح شده و همچنین تحقیق و تعاریف و مفاهیم اساسی موضوع ، با روش های مقایسه ای و تحلیلی ، به بررسی حكومت های دموكراتیك و اقتدارگرا پرداخته شود و همینطور به بررسی فرآیند دموكراتیك شدن در عرصه ی بین الملل در سالهای 2005 تا 1997 نیز پرداخته خواهد شد . و در پایان هدف آن است كه میزان تاثیر جهانی شدن بر اضمحلال حكومتهای اقتدارگرا و بر رشد دموكراسی مشخص شود در ضمن در این پژوهش به بررسی الزامات و مقدمات برقراری دموكراسی نیز خواهیم پرداخت.

3-1 اهداف پژوهش

پژوهشگر امید دارد در طی این پژوهش به اهداف ذیل دست یابد ؛

الف – اهداف كلی

بیان مبانی حكومتهای دمكراتیك و اقتدارگرا و بررسی رشد روند دمكرابتزاسیون در عرضه نظام بین‌الملل و علل آن است كه در نتیجة آن تاثیر جهانی شدن بر اضمحلال حكومتهای اقتدارگرا و رشد دموكراسی نیز مشخص خواهد شد .

ب – اهداف جزئی

1. دلایل زوال حكومتهای اقتدارگرا و علل زوال آن
2. مبانی و الزامات حكومت دموكراتیك و علل رشد و گسترش آن
3. جهانی شدن و تاثیر آن بر حكومت های اقتدارگرا و رشد دموكراسی در جهان

4-1 محدوده زمانی و مكانی تحقیق

این پژوهش روند رشد فرآیند دموكراسی در اروپای غربی و آمریكای شمالی را از سالهای 2005 تا 1997 بررسی می كند .

5-1 پیشینه‌ی تحقیق

بدیهی است مشخص ساختن پیشینه ی تاریخی تحقیق از ضروریات اساسی جهت انجام یك تحقیق و پژوهش عمقی و پر محتوا و در نهایت موفقیت آمیز خواهد بود . چرا كه با این اقدام میتوان به راحتی مسیر گذشته و ترسیم آینده‌ی موضوع را پیش روی قرار داد و با چشمی باز درجهت انجام مراحل تحقیق گام برداشت .

در مورد عنوان پایان نامه منابع زیر به عنوان پیشینه ی موضوع مورد مطالعه قرار گرفته اند ونكات بر جسته ی آنها مشخص گردید است :

1. پل بروكر (1384)، در كتاب‌ خود رژیم‌های غیر دموكراتیك، به بررسی رژیم های غیر دموكراتیك و مقایسه ی آن با رژیم های دموكراتیك می پردازد . تمركز اصلی كتاب برشكل مدرن رژیم های غیردموكراتیك یعنی دیكتاتوری تحت حاكمیت یك حزب سیاسی یا ارتش می‌باشد، تا حكومت رئیس یك قبیله یا یك پادشاه.
2. آربلاستر ، آنتونی (1379)، در كتاب خود دموكراسی، به نقش موثر مردم در شكل گیری و تداوم یك حكومت مردم سالار تاكید شده است .
3. باتامور ، تام (1384) در كتاب خود جامعه شناسی سیاسی، پیامد ظهور دموكراسی به عنوان شكلی از حكومت و اهمیت سیاسی تكامل طبقات بر اساس سرمایه داری صنعتی موضوعی است كه این كتاب به آن پرداخته است .
4.  بشیریه ، حسین (1384)، در كتاب خود گذار به دموكراسی، نظریه پردازی در باب گذار به دموكراسی و یا جامعه‌شناسی سیاسی گذارهای دموكراتیك كه در طی 20 سال اخیر به ویژه در كشورهای انگلیسی زبان، موضوع اصلی این كتاب می‌باشد.
5. پوپر ، كارل (1380) در كتاب خود، جامعه‌ی باز و دشمنان آن، به فهم توتالیتاریسم و اهمیت و معنای پیكار همیشگی با آن می‌پردازد و در این کتاب كار برد روش‌های نقدی و عقلی در مورد مشكلات جامعه ی باز تشریح شده است .

منابعی كه در بالا به آنها اشاره كردیم هر كدام به نكته ای تاكید و تكیه داشته اند به عنوان مثال یكی بر قدرت و سرعت تصمیم گیری در رژیم های اقتداگرا تاكید داشته و دیگری بر دموكراسی در صحنه ی جهانی و نقش جهانی شدن اقتصاد و فرهنگ و ارتباطات و تاثیر آن بر گسترش جامعه مدنی در سطح جهان و همینطور دموكراسی را به عنوان شكلی از حكومت و اهمیت سیاسی تكامل طبقات بر اساس سرمایه داری صنعتی و مفهوم توتالیتاریسم و اهمیت و معنایی پیكار همیشگی با آن و به كار بردن روش های نقدی و عقلی علم در مورد مشكلات جامعه ی باز و ابطال پذیری هر گونه فرضیه و نظریه ای مورد نظر كارل پوپر است .

نوآوری پژوهشگر : در این پژوهش بررسی تاثیر جهانی شدن بر روند دموكراسی و زوال اقتدارگرایی است .

6-1 كلید واژه‌ها

پژوهشگران برای پیشگیری از برداشت های نادرست و به منظور بر طرف نمودن ابهامات باید به تعریف دقیق مفاهیم و واژه های به كار رفته در پژوهش خود بپردازند . در این قسمت نیز واژه ها و مفاهیم به كار رفته در چارچوب مشخص مورد نظر ، تعریف می شوند .

1-6-1دموكراسی

دموكراسی واژه ای برگرفته از واژه های یونان دموس «Demos» به معنی مردم و كراسیا «krato» به معنی قدرت برخی از پژوهشگران سیاسی دموكراسی را نه تنها شكلی از حكومت ، بلكه شكلی از دولت نیز می دانند .

گسترده ترین و فراگیرترین مفهوم دموكراسی را چارلزمریام عرضه كرده است :

« دموكراسی رشته ای از قواعد یا طرح جامعی از سازمان نیست بلكه چارچوبی از افكار و شیوه ی عمل است كه در راستای خیر عمومی، بدان صورت كه اراده ی عمومی تفسیر و هدایت می كند قرار دارد.»

بردیگر سخن، دموكراسی رژیمی سیاسی و فلسفه ای اجتماعی است كه بیش از هر رژیم یا فلسفه، گوناگونی عقاید را می پذیرد و در آن دست به دست شدن قدرت سیاسی از راههای مسالمت آمیز صورت می گیرد و هدف آن تامین رفاه برای همگان است. (عالم، 1380، 295)

2-6-1 اقتدارگرایی

واژه اقتدارگرایی داری چنان شمولیتی است كه به دشواری می توان بر اساس آن نظریه ی منسجم و یكدستی ارائه كرد كه در عین حال در برگیرنده‌ی طیف بسیار متنوعی از رژیم ها باشد. به طور كلی میتوان گفت واژه ی مذبور توصیف گر وضیعتی است كه در آن 1. آزادی به نفع اطاعت از اقتدارگرا محدود می شود 2. خود این اقتدار با محدودیتهای چندی اعمال می گردد . با این حال مفهوم اقتدارگرا اغلب به عنوان مترادفی برای «حكومت غیر دموكراتیك» به كار رفته است. (بروكر، 1384، 48)

رابرت دال در توضیح اقتدارگرا گفته است كه : «نفوذ رهبران سیاسی تا زمانی بر حق دانسته می شود كه به سوی اقتدار معطوف گردد» به عقیده‌ی او «اقتدار نوع ویژه‌ای، از نفوذ است، یعنی نفوذ مشروع می‌باشد.»

و اقتدار یكی از اشكال بسیار كار آمد نفوذ است و نه تنها مطمئن تر از اجبار می باشد بلكه عاملی است كه به رهبر كمك می كند تا بتواند با كمترین استفاده از منابع سیاسی براحتی حكومت كند .

اقتدار را می توان آن قدرتی دانست كه در سلسله مراتب یك نظام سیاسی قرار دارند و قادر به فرمان دادن بر كسانی كه در مراتب پائین تر قرار دارند و آنها را وامی دارد اطاعت كنند . این قدرت دو جنبه دارد : یك جنبه ی زور است و جنبه ی دیگر قانون . اقتدار ممكن است انحصاراً بر این یا آن جنبه یا بر تركیبهای زور و قانون متكی باشد. (عالم، 1380، 100) 

3-6-1 جهانی شدن

مارتین آلبرو (1996) یك تعریف بسیار جامع و دقیق از جهانی شدن ارائه می دهد؛ از نظر وی جهانی شدن عبارتند از:

1. جهانی ساختن یا جهانی ساخته شدن ، الف) در نمودهای منفرد :* به وسیله اشاعه ی فعالانه‌ی كردارها ، ارزش ها ، تكنولوژی و دیگر محصولات بشری بر سراسر جهان ،* هنگامی كه محصولات جهانی نفوذ فزاینده ای بر زندگی مردم اعمال می كند ،* هنگامی كه جهان به عنوان كانونی برای فعالیت های بشری یا پیش فرضی برای شكل دادن به فعالیتهای بشری عمل كنند ،*» از طریق تغییرات فزاینده ای كه به وسیله ی تعامل هر یك از موارد فوق به وجود می آید؛

ب) جهانی شدن به مثابه عمومیت چنین مواردی،  پ) چنین مواردی را به گونه‌ای تجربه نگریستن 2. فرآیند جهانی ساختن یا جهانی ساخته شدن در هر یا همه موارد مندرج در بند یك ایجاد می شود. 3. دگرگونی تاریخی كه به وسیله ی مجموع اشكال خاصی از موارد مندرج در بند یك ایجاد می‌شود. (نش، 315،1380‌)

7-1 موج جدید در دموكراسی

تا پیش از سده ی نوزدهم دموكراسی به مثابة نهادهای سیاسی پدیدار نگشته بود . اما از این به بعد نهادهای اساسی سیاسی را در برگرفت . نخستین این نهادهای سیاسی یا قانون اساسی مكتوب بود كه دموكراسی را در نیمه‌ی دوم سده‌ی هجدهم در زمان انقلاب های آمریكا و فرانسه به عنوان ضرورت حكومت ظاهر كرد ونشانه ی اصلی رشد آن به عنوان شكلی از حكومت بود . حكومت دموكراتیك برای آشكار ساختن خواست حكومت شوندگان باید دارای دستگاهی محدود و با ثبات باشد و قوانین اساسی نوشته شده ، این وظیفه را عملی كند . البته در شرایط تاریخی ، حتی قانون اساسی نانوشته مانند ، بریتانیا ،ممكن است در خدمت هدفهای دموكراسی باشد ، دومین اندیشه مهم درباه‌ی حكومت در نظامی دموكراتیك ، گرایش به هواداری از قانون است كه معنی حاكمیت قانون را در بردارد نه حاكمیت مردمان را‌‌. (عالم، 1380، 296)

جامعه‌ی فرانسه تا قبل از انقلاب به سه طبقه اصلی تقسیم می‌شد : طبقه ممتاز كه همان اشراف و نجبای درباری و روحانیون عالی رتبه بودند ، طبقه دوم شهرنشینان و همان طبقه متوسط بودند كه این طبقه از سلطنت استبدادی ناراضی بودند. طبقۀ سوم دهقانان و كارگران صنعتی بودند كه بیشترین جمعیت فرانسه را شامل می شد كه نیروی اصلی كار تولید بودند و از فقیرترین مردم بودند و دلیل اصلی فقر و بیچارگی خود را ، اشراف و رژیم حاكم می دانند . جنگ های دو قرن 17 و 18 با انگلستان دولت فرانسه را به آستانه ی ورشكستگی و قحطی كشاند و مداخلۀ فرانسه در جنگهای استقلال آمریكا موجب اتلاف ثروت ملی شد و در این زمان فشار مالیاتی بر مردم فرانسه بیداد می كرد و برای اكثریت مردم، بی لیاقتی و بی كفایتی سلطنت معلوم شده و تلاش مردم برای آزادی به انقلاب كبیر فرانسه منجر شد. روشنفكران فرانسوی نیز سهم عمده ای در شكل گیری این انقلاب داشتند . سخنان تند ولتر به حكومتهای استبدادی و خرافات كلیسا از یك سو ، تبلیغات مشروطه سلطنتی ، توسط جان لاك و منتسكیو از سوی دیگر و از همه مهم تر نظریه «حاكمیت مردم» از سوی ژان ژاك رو سو ، زمینه های انقلاب را فراهم كرده بود .

كه رسیدن به آزادی و حقوق اجتماعی را به صورت خواست ملی مردم فرانسه در آورده بود.

---

جهت دریافت فایل مبانی حكومت دموكراتیك و اقتدارگرا لطفا آن را خریداری نمایید

قیمت فایل فقط 7,900 تومان

برچسب ها : مبانی حكومت دموكراتیك و اقتدارگرا , دانلود مبانی حكومت دموكراتیك و اقتدارگرا , پروژه دانشجویی , اقتدارگرا , اقتدارگرایی , حكومت جمهوری , دموكراسی , حكومت , علوم سیاسی , حكومت دموكراتیك , دانلود پژوهش , دانلود تحقیق , پایان نامه , دانلود پروژه